چرا باید با تاریخ پیامبر اسلام (ص) آشنا شد؟ برخی از عرفا، در زمینه ی اثبات خدا معتقدند: «خدا، آنقدر آشکار است که نیازی به اثبات ندارد». یک انسان مسلمان نیز برای اثبات ضرورت مطالعه تاریخ پیامبر، نیازی به ارائه دلیل خاصی ندارد. علی رغم این سخن، مهم ترین دلیلی که باید به سراغ مباحث تاریخی در باب پیامبر و ائمه اطهار (ع) رفت این است که وقتی ما به سیره نبوی و سیره اهل بیت علیهم السلام به عنوان برترین موجودات هستی و برترین آفریده های الهی مراجعه می کنیم، در واقع نوعی همزادی و همرنگی با آن ها می خواهیم داشته باشیم. در واقع اگر کسی به دنبال تاریخ اسلام می رود، به دنبال الگویی برای رفتارهای خودش می گردد و سعی می کند به گفتار، رفتار و کردار آن ها در توان خودش اقتدا کند. خداوند در قرآن متعال می فرماید: «رسول خدا برای شما الگو و مقتدای بسیار مطلوبی است» و «اگر خدا را دوست دارید، از رسول تبعیت کنید». این شهادت الهی مبنی بر الگو بودن پیامبر و اهل بیت ایشان، برای هر انسانی کافی است که آن ها را مورد پیروی قرار دهد. براستی تا حالا، عملکرد خود را در این زمینه سنجیده اید؟». مسلمان بودن، به معنای دوست داشتن خدا و رسول خداست. این امری مسلم است که لازمۀ این عشق و محبت، شناخت بیشتر از زندگی و آموزه های امامان معصوم و سپس عمل و زیست بر طبق آن هاست. اگر در هر یک از موارد مذکور، نقصی در خود یافتید، باید به خود هشدار دهید. دومین دلیل برای شناخت تاریخ پیامبر اسلام، به اهمیت خود تاریخ برمی گردد. سیره نبوی و سیره اهل بیت جزئی از تاریخ بشریت است و تاریخ معلم انسان هاست و مایه عبرت اندوزی است. هیچ انسانی نیست که کاری انجام دهد و در تاریخ همانند آن کار و سرنوشت آن مورد اشاره قرار نگرفته باشد. معلوم نیست که چه سری وجود دارد که بشر دوست دارد که هر چیزی را خود تجربه نماید در حالی که خیلی از مسائل و رفتارها در طول تاریخ بازتاب داشته است. این واکنش ها برای یک انسان کافی است که راه زندگی را بیاموزد و راه های انحرافی را طی نکند. امیرالمومنین در نامه اش به امام حسن(ع) مطالعه تاریخ را از ضروریات زندگی می داند. این دلیل سوم، مطالعه تاریخ زندگی پیامبر اسلام (ص) است. به عبارت دیگر، مطالعه سیره نبوی، همواره در دستور کار امامان معصوم (ع) بوده است. آن ها آموختن سرگذشت پیامبر (ص) و تاریخ اسلام را در کنار آموختن قرآن، امری محوری در تربیت و تعلیم اسلامی می دانستند.
این درس تحت عنوان «تاریخ پیامبر اسلام (ص) – دوم» در 5 جلسه ارائه شده است. درس حاضر، اولین درس از مجموعه تاریخ اسلام 3-آشنایی با تاریخ امامان شیعه- است. این مجموعه، شامل 7 درس و 40 جلسه می باشد که که توسط حجت الاسلام حسن اسکندری ارائه شده است. در این درس با شخصیت و تاریخ زندگی و سیره سیاسی پیامبر اسلام آشنا خواهید شد. هجرت پیامبر به مدینه و پیمان‌نامه با یهودیان، ماجرای ازدواج امیرالمومنین و فاطمه زهرا (س)، جنگ احد، خندق و فتنه یهودیان بنی‌قریظه، ماجرای صلح حدیبیه، حج الوداع، غدیر خم و رحلت پیامبر (ص)، پنج بحث محوری این درس می باشند. استاد این مباحث را ضمن تشریح موضوعاتی از قبیل اخوت بین مسلمین، ماجرای تسبیحات حضرت زهرا، نزول سوره کوثر، فضائل حضرت زهرا، سستی مسلمانان در جنگ احد، مشورت پیامبر در جنگ خندق، ثمرات صلح حدیبیه، نامه پیامبر به سران ممالک، جنگ خیبر و موته و حنین، برائت از مشرکین، جنگ تبوک، مباهله و وصیت پیامبر، به پیش برده است.
وقتی از دین اسلام سخن گفته می شود، دیگر نیازی به حرکت خیال و آفریدن قهرمان نیست، زیرا قهرمان، خود حاضر است و از بیشترین واقعیت و وضوح تاریخی نسبت به قهرمانان سایر فرهنگ ها برخوردار است. در چنین وضعیتی انتظار می رود، ما مسلمانان، به تاروپود زندگی قهرمانمان